Türkiye'den endüstriyel mimari örnekleri

homify.com.tr homify.com.tr
Ekol Lojistik Depolama Tesisi, Kolektif Mimarlar Ltd. Kolektif Mimarlar Ltd.
Loading admin actions …

Önceleri basit tekstil üretim atolyeleri ile kısıtlı olan endüstriyel bina mimarisi, 19. yüzyılda doruğuna çıkan Sanayi Devrimi ile birlikte çağın gereklerine ayak uydurarak çok hızlı bir değişimin parçası oldu. Konut ya da kamu binasından farklı olarak estetik kaygıların kriterler hiyerarşisinde alt sıralarda bulunduğu endüstriyel mimaride, önceleri sadece iki temel unsur dikkate alınıyordu: Verimlilik ve güvenlik. Özellikle yangın tehlikesinin çok ciddi bir tehdit olarak algılandığı 19 ve 20. yüzyılın başlarında, fabrika ya da ofis binalarının mimarisine şeklini veren de bu güvenlik kaygıları ve işçilerin verimliliğini maksimuma çıkaracak düzenlemeler oldu. 

Ancak zaman içinde endüstriyel devrimin şekil değiştirmesi, Fordist üretim tarzının yaygınlaşması ve özellikle Soğuk Savaş döneminde işçi sınıfının elde ettiği kazanımlar sonucunda daha iş ortamında daha insani koşulların evrensel bir ihtiyaç olarak kabul edilmesi, ofis ve fabrika binalarının mimarisini de eskisi gibi basit bir zanaâtkârlık olmaktan çıkarıp, daha sofistike ve talepkâr bir iş haline getirdi. 

Bu yazıda, Türkiye'den seçtiğimiz dört fabrika ve ofis binası üzerinden endüstriyel mimarinin karşılaştığı sorunları ve çözüm yollarını işlemeye çalışacağız.

Tofaş-Aygaz Binası, İstanbul

Turumuza bir fabrika değil, büyük bir holdingin genel merkeziyle başlayalım. Türkiye'nin en çok proje gerçekleştiren ve en şöhretli mimarlarından biri olan Metin Hepgüler'in 1970'li yıllarda ülkenin en büyük şirketlerinden biri olan Koç Holding için tasarladığı Tofaş-Aygaz genel merkez binası İstanbul'un Büyükdere semtinde bulunuyor.  Türk mimarisinin önemli isimlerinden biri olan Hepgüler'e ait olan bu ofis binasında iki farklı blok, hem verimlilik, hem de estetiğe dair kaygılarla bir araya getirilirken, dış cephede uzaktan cumbalı Osmanlı evlerini andıran yerel unsurlar modern bir yorumla binaya entegre edilmiş ve işlevsellikten taviz verilmeyen bir bina ortaya çıkmış. 1971 yılında inşa edilen ve 1987 ve 2003-2004 yıllarında iki kez renovasyondan geçen binanın hâlen aktif olarak kullanılması da kalitesinin ve zamanın ihtiyaçlarına halen cevap verebiliyor olmasının bir göstergesi.

Ekol Lojistik Depolama Tesisi, İstanbul

Kamuya ve özel sektöre ait birçok projenin altında imzası bulunan, İstanbul merkezli Kolektif Mimarlar Ltd'nin, Ekol Lojistik adlı firma için projesini çizdiği bu depolama tesisi, çağdaş endüstriyel mimarinin günümüzdeki ilginç ve yaratıcı örneklerinden biri olarak dikkat çekiyor. Gün boyu büyük araçların etrafında dört döneceği bir depolama tesisi olduğu için, mimari bakımından kendine özgü zorlukları bulunan proje 2014 yılında tamamlandı. Yatay bir mimari ve ince uzun pencerelerin damga vurduğu binanın dev kaidelerin üzerinde yükselmesi, tırların yanaşabilmesi için bulunan pratik bir çözüm olurken, estetik anlamında da rahatsız etmeyen bir görüntü oluşturuyor. Ayrıca dış cephenin iki tabaka halinde planlanması ve pencerelerle dışarıdaki levhalar arasında ağaçlarla süslenin ince, uzun koridor da mimarın vurduğu orijinal bir damga olarak dikkat çekiyor.

Doluca Şarapçılık, Çerkezköy

Doluca Winery, SANALarc SANALarc Bodegas de estilo moderno

Endüstriyel mimaride binanın tasarım dilini kimi zaman da içinde üretilen ya da saklanan ürün belirler. Hele de söz konusu olan şarap gibi her türlü çağrışıma açık bir ürünse aksi beklenemezdi herhalde. İstanbul merkezli ŞANALarc'ın Doluca firması için Çerkezköy'de inşa ettiği bu çok-amaçlı endüstriyel bina, söz konusu yaklaşımın en şık örneklerinden biri olarak dikkat çekiyor. Üretim ve yönetim birimlerinin yanısıra, şarap mahzeni ve bir ziyaretçi merkezinin de içinde olduğu kompleks; gerek çevresindeki doğaya zahmetsizce eklemlenmesi, gerek şarap üretiminin aşamalarından alınan ilhamla seçilen malzeme ve bina karakteri, gerekse de şarap üretimi ve saklanması için gereken özel ısı şartlarının sağlanması için kullanılan son teknolojisiyle çağdaş bir endüstriyel yapının nasıl olması gerektiğinin vesikası gibi görünüyor. 2011 yılında tamamlanan bina hâlen aktif olarak kullanılıyor.

Obo Bettermann Ofis ve Fabrika Binası, Gebze

Son örneğimiz ise Türkiye'nin en büyük sanayi merkezlerinden biri haline gelen Gebze'de, çokuluslu bir enerji şirketi olan Obo Bettermann adına inşa edilen bir ofis ve fabrika binası. Merkezi İstanbul'da bulunan Akyürek Elmas Mimarlık tarafından gerçekleştirilen proje, 2014 yılından tamamlandı. Sektör-tasarım uyumunun bir kez daha ön plana çıktığı binanın ön cephesinde, sade ve ağırbaşlı bir tasarım dilinin ön plana çıktığını görmek mümkün. 6500 metrekarelik bir alana yayılan komplekste, estetik kaygıların yanısıra çalışanların konfor koşulları da dikkate alınmış ve ortaya bu çağdaş endüstriyel kompleks çıkmış.

¿Necesitas ayuda con tu proyecto?
¡Contáctanos!

Destacados de nuestra revista